đăng 02:29, 24 thg 11, 2011 bởi Admin VINACOM Garden
[
cập nhật 20:14, 5 thg 8, 2014 bởi Pham Hoai Nhan
]
Cảnh quan
Văn
miếu Trấn Biên xưa, theo sách Gia Định thành
thông chí
của Trịnh Hoài Đức, nằm “ở địa
phận thôn Bình Thành và thôn Tân Lại, huyện Phước
Chánh, cách tây trấn hai dặm rưỡi (...) phía nam hướng
đến sông Phước, phía bắc dựa theo núi
rừng, núi sông thanh tú cỏ cây tươi tốt”.
Ngày
nay, dấu vết cũ không còn, dựa vào thư tịch
cổ, các nhà khoa học, cùng với lãnh đạo
tỉnh Đồng Nai đã xác định nơi có
đặc điểm giống
như miêu tả trong sách của Trịnh Hoài Đức.
Đó là khu vực hồ Long Vân, thuộc Khu du lịch
Bửu Long, phường Bửu Long, thành phố Biên Hòa.
Quần thể công trình Văn miếu Trấn Biên có
diện tích xây dựng gần 20.000 mét vuông (2 ha), nằm
trên khu đất cao.
Vì Văn
miếu Trấn Biên là công trình kiến trúc vừa có ý
nghĩa hiện đại, vừa mang dấu ấn
lịch sử truyền thống, nên khi quan điểm
thiết kế, mà trước hết là quan điểm
lựa chọn thế đất có sự kết hợp
giữa quan niệm cũ và quan niệm mới.
Theo
quan niệm kiến trúc xưa, các công trình xây dựng
đều tuân theo nguyên tắc nhất định phù
hợp với thế của đất và trời, tạo
thành thể tống nhất Thiên – Địa – Nhân hòa
hợp. Nguyên tắc này khiến cho nơi cư trú
hoặc thờ phụng của con người tận
dụng được tối đa những yếu tố
thuận lợi của tự nhiên và hạn chế
tối thiểu những tác động xấu của thiên
nhiên, thời khí.
Ngày
nay, kế thừa quan điểm trên, kết hợp
với việc khảo sát, nghiên cứu địa hình, thăm
dò hiện trạng, khu đất xây dựng Văn
miếu Trấn Biên có cảnh quan đẹp, hội
tụ phong thủy và tiện ích, có hình chữ nhật,
trải dài theo hướng bắc – nam. Phía trước
có hồ nước lớn làm Minh Đường; phía
sau có núi Bửu Long và núi Long Ẩn làm Tả Thanh Long và
Hữu Bạch Hổ; bên trái có ồ nước trong
xanh; bên phải có đường giao thông chính. Không gian
nơi Văn miếu tọa lạc khoáng đãng, phong
cảnh hữu tình với cây co xanh tươi, nước
hồ trong xanh, núi đồi nhấp nhô... Cảnh quang này,
theo thuật phong thủy được xem là quý địa,
rất phù hợp với một công trình văn hóa, giáo
dục như Văn miếu Trấn Biên.
Hạng mục công trình
Văn
miếu Trấn Biên là một quần thể kiến trúc
tập hợp nhiều công trình. Mỗi một công trình
vừa là thành tố của cả quần thể, vừa
có chức năng riêng. sau đây là các công trình và
chức năng của nó ở Văn miếu Trấn Biên
theo thứ tự từ ngoài vào trong, trên trục thần
đạo. Một số công trình đã được xây
dựng hoàn chỉnh ở giai đoạn 1, một số
công trình hiện (tháng 12.2002) đang tiếp tục hoàn
chỉnh ở giai đoạn 2. Khi giới thiệu các công
trình đang hoàn chỉnh chúng tôi dựa vào dự án nghiên
cứu khả thi đầu tư xây dựng đã
được các cấp hữu quan phê duyệt.
1. Văn
Miếu Môn
Văn
Miếu Môn là cổng ra vào của Văn miếu, nơi
chào đón quan khách, ngăn cách không gian bên trong với bên
ngoài Văn miếu. Văn Miếu Môn có kích thước
12000x3000, được kiến trúc làm hai tầng mái.
Tầng mái 1 có độ cao +4200 so với cốt
đường. Tầng mái 2 có độ cao +8000 so
với cốt đường. Dưới cốt +4200
ở trên cửa lớn đặt bức đại
tự bằng gỗ sơn son thiếp bạc phủ hoàn
kim đề chữ “Văn Miếu Môn”. Tường ngoài
Văn Miếu Môn theo dự kiến đặt hai câu
ối nằm trên trục A cắt trục 2 và 3. Mặt
sau Văn Miếu Môn trên trục E cắt trục 3 và 4
đặt hai câu ối khác có hình thức giống hai câu
đối mặt trước.
2. Nhà
Bia
Nhà
Bia có mái che. Ngay chính giữa là bia đá với chất
liệu là đá Granít Bửu Long. Trên bia đá khắc bài
văn bia do Giáo sư, Anh hùng Lao động Vũ Khiêu
viết. Bài văn bia khái quát truyền thống văn hóa,
giáo dục của dân tộc và vùng đất Biên Hòa –
Đồng Nai, thể hiện khát vọng của nhân dân
Đồng Nai trong kỷ nguyên mới và ý nghĩa của
việc xây dựng Văn miếu Trấn Biên.
3. Khuê
Văn Các
Khuê Văn Các được xem là công trình chủ đạo trong khu vực Văn miếu. Khuê Văn Các ngày xưa là nơi các bậc hiền tài, những tao nhân mặc khách gảy đàn, ngâm thơ, ngắm trăng, đàm luận chuyện văn chương, thời cuộc. Ngày nay, Khuê Văn Các là nơi để các nhà văn, nhà thơ, các nhà khoa học trong và ngoài tỉnh, các vị lãnh đạo cao cấp đến thuyết trình, hội thảo về các vấn đề văn hóa, giáo dục, văn chương, bàn luận chuyện quốc kế dân sinh.
Khuê Văn Các đã được xây dựng có kích thước 5.900x8.700, độ cao 16.000 so với cốt sân. Công trình có 2 tầng cùng 2 tầng mái với kết cấu bê tông giả gỗ. Theo dự kiến, tầng 1: dưới mái đặt bức đại tự ở trung tâm mặt trước ngôi nhà đề chữ “Khuê Văn Các”; tầng 2: trên gác Khuê văn đặt 2 bài viết của các hiền nhân, được khắc trên gỗ.
4. Thiên
Quang Tỉnh
Thiên Quang Tỉnh là hồ nước lớn nằm giữa Khuê Văn các và Đại Thành Môn, ngay trên trục thần đạo. Hồ có hình chữ nhật, chung quanh được kè bằng đá Bửu Long. Nước hồ trong xanh, được thả các loại cá và sen. Buổi sáng, Khuê Văn Các; buổi chiều Đại Thành Môn in bóng trên mặt hồ càng tạo thêm phong cảnh tươi đẹp cho Văn miếu.
5.
Đại Thành Môn
Đại Thành Môn nằm trên trục thần đạo, là cửa chính để vào khu thờ phụng, tế lễ của Văn miếu. Bên phải và bên trái Đại Thành Môn là Kim Thành Môn và Ngọc Chấn Môn.
Đại Thành Môn được kiến trúc 2 tầng mái. Dưới tầng mái 1, mặt trước đặt một biển đại tự gỗ đề chữ “Đại Thành Môn”.
Kim Thành Môn và Ngọc Chấn Môn là hai cổng phụ của Đại Thành Môn, có kích thước nhỏ, một tầng mái. Dưới mái đặt biển đại tự đề tên của từng cửa.
6. Nhà
bia Khổng Tử
Khổng
Tử là người khai sáng Nho giáo và Nho học của
cả phương Đông. Vì thế, Nhà bia Khổng
Tử được đặt ở vị trí trang
trọng, trước sân Đại Bái, nằm trên
trục thần đạo. Nhà bia Khổng Tử có 4 mái,
2 cột. Bia Khổng Tử được đặt trên
bệ đá chạm khắc hoa văn cao 80cm. Tấm bia
đá có kích thước: 1500x1750x280. Trong bia có khắc hình
Khổng Tử theo tranh vẽ của các họa sĩ
cổ điển Trung Hoa. Trên bia có mặt Hổ phù cao 65
cm. Kích thước toàn bia cao 320m. Mặt sau của bia,
ở chính giữa có khắc chữ Văn, hai bên là hai câu
đối, được lấy từ những lời răn
dạy của Khổng Tử.
7. Sân
Đại Bái
Sân
Đại Bái nối Nhà bia Khổng Tử và Nhà Đại
Bái (Nhà thờ chính) theo trục thần đạo,
nối toà nhà Văn Vật Khố với Hội Trường
theo chiều ngang. Sân Đại Bái hình chữ nhật, có
diện tích rộng. Đây là nơi diễn ra các
buổi lễ quan trọng tại Văn miếu Trấn Biên.
8. Nhà
Đại Bái (Nhà thờ chính)
Nhà
Đại Bái là công trình kiến trúc quan trọng
nhất của quần thể kiến trúc Văn miếu
Trấn Biên. Nhà có 3 gian.
Gian
giữa Nhà Đại Bái là nơi thờ Chủ tịch
Hồ Chí Minh, anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam,
danh nhân văn hóa thế giới. Nơi đặt tượng
cùng hương án thờ Bác Hồ được đặt
trên một bệ ghép bằng các đá tảng cốt cao
so với nền cốt nhà là +600. Xung quanh bệ thờ có
lan can tay vịn cũng bằng đá tảng đục.
Lối lên bục ở giữa tiếp đến
bán hương đại bằng đồng, sau
đó là bộ hương án gỗ sơn son thiếp vàng.
Tượng Bác Hồ bán thân đúc bằng đồng
đặt trên bệ đá cao hơn hương án gỗ
200. Phía sau không gian thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh là
biểu tượng của mặt tống đồng
Ngọc Lũ, biểu trung của văn hóa Việt Nam. Toàn
bộ biểu tượng mặt trống đồng
được gò khắc bằng tôn đồng,
đường kính 4.000 có tâm đặt cao hơn tượng
Bác Hồ.
Gian bên
tả (từ ngoài vào) Nhà Đại Bái thờ những
danh nhân văn hóa cả nước (thứ tự từ
trái qua phải): Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn
Bỉnh Khiêm, Lê Quý Đôn, Nguyễn Du.
Gian bên
hữu Nhà Đại Bái thờ những danh nhân văn hóa
gắn bó với vùng đất Biên Hòa – Đồng Nai
và Nam bộ xưa (thứ tự từ trái qua phải):
Võ Trường Toản, Đặng Đức
Thuật, Gia Định tam gia (Trịnh Hoài Đức, Lê
Quang Định, Ngô Nhơn Tĩnh), Nguyễn Đình
Chiểu, Bùi Hữu Nghĩa.
Tất
cả các danh nhân được
thờ có bài vị đặt trong khám thờ, trước
có hương án sơn son thiếp vàng, hai bên bàn thờ
có bát bửu bằng gỗ cũng sơn son thiếp vàng.
Nhà Bái
Đường còn nhiều chi tiết liên quan sẽ
được nói rõ hơn ở phần về: văn
tự, hiện vật bày trí, tặng vật...
9.
Văn Vật Khố
Văn
Vật Khố được đặt bên trái (từ ngoài
vào) Nhà Bái Đường. Kiến trúc của Văn
Vật Khố được mô phỏng theo kiến trúc
Nhà trưng bày sản phẩm của Trường
Bá nghệ Biên Hòa trước đây ở khu
vực Tòa bố Biên Hòa (giao lộ quảng trường
Sông Phố). Thực hiện chỉnh trang đô thị, năm
2000, Nhà trưng bày này nằm trong khu vực phải
giải tỏa. Tuy nhiên, tất cả các thành tố
kiến trúc của công trình được bảo
quản cẩn thận. Khi xây dựng Văn miếu
Trấn Biên, công trình này được tái dựng
lại. Vì thế, Văn Vật Khố
có kiến trúc theo hình chữ nhất, diện tích
134 mét vuông. Bên trong chia thành 5 gian phòng, có cửa chính
đi vào lối gian trung tâm. Từ gian trung tâm có lối
thông qua các phòng còn lại.
Văn
Vật Khố là nơi trưng bày các giá trị nghệ
thuật của các ngành, nghề thủ công truyền
thống ở vùng đất Biên Hòa – Đồng Nai, bao
gồm các nghề chính: mộc, rèn, đúc đồng,
đá, thổi gang. Những sản phẩm tiêu biểu
nhất của mỗi nghề sẽ được trưng bày
tại đây.
10. Nhà
Thư Khố
Nhà Thư
Khố ở phía đối diện với Văn Vật
Khố, là nơi lưu giữ các công trình văn hóa –
nghệ thuật, khoa học, giáo dục
đã được thể hiện thành ấn
phẩm (sách) về vùng đất Biên Hòa – Đồng
Nai. Bài và ảnh: Theo Tài liệu chính thức của UBND Tỉnh Đồng Nai
|
|